Opiniestuk van de 3 Vlaamse adoptiediensten in De Standaard

16/02/2021
Adoptie is een humanitaire kans

Luc Broes, Herman Breugelmans & Christine Gonnissen

Het opiniestuk ‘Onze keuze om te adopteren was geen naïeve vergissing’ is een sterk antwoord op de vragen rond interlandelijke adoptie (DS 12 februari). Interlandelijke adoptie is als jeugdbeschermingsmaatregel verantwoord als blijkt dat het kind in zijn land van herkomst geen toekomst heeft. Wellicht is het zelfs een ethische plicht van een welvarende maatschappij die mondiaal solidair moet zijn.

De situatie in het herkomstland moet zorgvuldig worden bekeken en de traceerbaarheid moet maximaal gegarandeerd zijn. Ook het herkomstland zelf, dat ­bepaalt of een kind adopteerbaar is, heeft een grote verantwoordelijkheid. Als adoptiediensten nemen we dat ernstig en toetsen we onze procedures consequent af met de principes van het Haagse verdrag. Voor de herkomstlanden die het verdrag niet hebben geratificeerd, geldt dat nog meer. Toch is adoptie uit die landen soms net meer nodig, omdat de leef- en ontwikkelingskansen voor de kinderen in wees­huizen en instellingen net daar vaak schrijnend zijn.

Het is belangrijk de kandidaat-adoptieouders correct te informeren, hen verantwoord te screenen en te begeleiden in een vertrouwens- en begripsvolle context. Maar de onredelijk lange wachttijden moeten korter, want die doen geschikte en gemotiveerde ouders afhaken. Daardoor gaan kansen verloren voor kinderen die een warm nest zouden hebben gekregen. Ook de toekenning van een geschiktheidsvonnis moet sneller. De totale lengte van het adoptieproces moet ook korter, zonder de rechten van het kind te schenden. Wens­ouders hebben ook rechten. Daar hoort een eerlijk perspectief bij op een mogelijke adoptie, zonder garanties. 

Soms klinkt de suggestie om kandidaat-adoptanten door te verwijzen naar de pleegzorg. Maar adoptie en pleegzorg zijn verschillende keuzes van ouders en zijn wezenlijk van elkaar te onderscheiden. 

Ondanks alle zorg hebben geadopteerden het niet altijd makkelijk. Respect voor vragen over hun identiteit is essentieel. ­ Nazorg moet er onder meer op gericht zijn om al hun mogelijke vragen en zorgen deskundig en menselijk te ondersteunen. Het is onze plicht het fundamentele recht op informatie over afkomst ernstig te nemen en zo veel mogelijk info te verzamelen en bij te houden. Ook contacten met de biologische ouders mogen geen taboe zijn. Professioneel begeleide rootsreizen kunnen ­nodig zijn. Adoptie mag ook geen breuk betekenen met de biologische banden, ­integendeel. Er is meer professionele om­kadering nodig om dat mogelijk te maken.

Een maatschappelijk debat daarover is nodig en waardevol, maar mag niet alleen focussen op wat fout ging. De drie adoptiediensten, die tegen 2023 zullen fusioneren, willen meewerken aan een meer solide ­kader om een oplossing te vinden voor de kinderen die dat nodig hebben, met veilige, rechtvaardige en transparante procedures. 

Het wordt tijd dat Vlaanderen zich positief profileert als een maatschappij die adoptie als humanitaire kans ziet. Zo biedt het een antwoord op de noden van kinderen wereldwijd, die recht hebben op een menswaardige toekomst wanneer hun herkomstlanden zelf echt geen afdoende oplossing kunnen bieden. Wil Vlaanderen de unieke kans die adoptie is voor buitenlandse kinderen blijven waarmaken, dan wordt het tijd dat we dankzij voor- én nazorg nog constructievere antwoorden kunnen bieden op de complexiteit en gevoeligheden van adoptie. Dat vereist een bundeling van de krachten en een intensere samenwerking met alle actoren. Interlandelijke adoptie in vraag stellen of overwegen om een pauzeknop in te drukken, is niet het antwoord.